Frezy to narzędzia skrawające, o budowie samodzielnej trzpieniowej lub nasadzane wymagające dodatkowo trzpienia frezarskiego bądź tokarskiego. Należą do grupy narzędzi frezarskich i mogą być stosowane we frezarkach, tokarkach i wiertarkach pionowych. Praca ich polega na ubytki obrabianego materiału.
Jak i dlaczego dzielimy frezy?
W najbardziej ogólnym podziale frezów (ze względu na ich przeznaczenie) wyróżnia się frezy: frezy palcowe do metalu, frezy palcowe dwupiórowe do obróbki rowków, frezy palcowe Morse’a, do obróbki płaszczyzn, , gwintów, uzębień itp. Frezy te są w większości objęte normami państwowymi i z z tego względu są nazywane frezami palcowymi . Oprócz frezów normalnych stosowane są w przemyśle frezy specjalne służące przeważnie do obróbki powierzchni kształtowych.
Pod względem konstrukcji frezy dzieli się na: walcowe, walcowo-czołowe, czołowe, tarczowe, kątowe, krążkowe oraz ślimakowe.
Ze względu na sposób zamocowania frezy dzieli się na ścinowe i zataczane. Ten podział jest ważny gdyż wiąże się z odmienną technologią ich wyrobu i ostrzenia.
Dalszy podział frezów może dotyczyć ich budowy: jednolite, łączone w sposób trwały, składane; kierunku pracy: prawotnące, lewotnące ; kierunku zwojów: prawozwojne, lewozwojne itp.
Frezy palcowe prawotnące są to takie frezy, których kierunek skrawania dla obserwatora od strony zamocowania (wrzeciona), jest zgodny z kierunkiem ruchu wskazówki zegara. Natomiast lewotnące to te, których kierunek skrawania jest przeciwny do ruchu zegara. Dla frezów walcowych, tarczowych, krążkowych i innych, które są symetryczne w kierunku długości lub szerokości i które mogą być zamocowane na trzpieniu jednym bądź drugim końcem od strony wrzeciona, nie określa się kierunku ich pracy, gdyż zależnie od zamocowania mogą one pracować przy obrotach prawych lub lewych.
Dla frezów kątowych nasadzanych do metalu, które mogą być zamocowane jedna lub drugą powierzchnią czołową od strony wrzeciona, kierunek skrawania określa się przy zamocowaniu freza dłuższą częścią stożkową do strony wrzeciona.
Frezy placowe są wykonywane ze stali szybkotnącej HSS lub z ostrzami z węglików spiekanych. Uzasadnieniem wykonywania frezów ze stali szybkotnącej HSS o najlepszych właściwościach jest potrzebna zagwarantowania możliwie największej trwałości ich ostrz, które podczas frezowania są narażone na szczególnie intensywne tarcie o materiał skrawający głównie wskutek zjawiska poślizgu ostrza występującego przy frezowaniu walcowych przeciwbieżnym. Frezy trzpieniowe są samodzielnymi narzędziami narzędziami, wystarczy tylko oprawka.
Rodzaje dostępnych frezów
Frezy walcowo czołowe HSS mają ostrza na powierzchni obwodowej i na jednej z dwóch powierzchni czołowych. Służą one do frezowania jednostronnie ograniczonych płaszczyzn, ewentualnie wąskich płaszczyzn swobodnych. Jeżeli frez pracuje ostrzami czołowymi, to dobierana jest jego średnica w zależności od szerokości frezowania płaszczyzny, natomiast ostrzami obwodowymi to dobierana jest długość. Frezy te mają ostrza po bokach i na swojej czołowej części. Dzięki czemu można wykorzystać je do obróbki płaszczyzn bocznych.Przeważnie stosuje się je do obróbki zgrubnej i średnio zgrubnej. Konstrukcja frezów walcowo-czołowych pozwala na obróbkę dwóch płaszczyzn na raz. Tymi frezami obrabiać można: metale, stale niestopowe, tytan oraz stopy niklu. Frezy wykonane są ze stali szybkotnącej, dzięki temu są one odporne na wszelkie uszkodzenia oraz może być wykorzystywana do pracy wieloseryjnej. Frezy nasadzane do pracy potrzebują trzpienia frezarskiego, dzięki temu część, która się zużywa może zostać wymieniona, a trzpień pozostaje ten sam i może zostać użyty do mocowania frezów o dużej średnicy.
Frezy składane są obecnie częściej używane, są to frezy z płytkami wieloostrzowymi . Frezy te mają szereg płytek wieloostrzowych rozmieszczonych wzdłuż linii śrubowej na walcowej powierzchni obwodowej.
Frezy nasadzane czołowe wykonane są ze stali szybkotnącej dzięki czemu są trwałymi i mocnymi narzędziami, których mają długą żywotność. Posiadają ostrza na części walcowej i również do frezów czołowych potrzebny jest trzpień by móc pracować. Frezy czołowe warto stosować gdy chcemy wykonać dokładną obróbkę wysokiej jakości gdyż ułatwi nam frez dużą ilością ostrzy. Natomiast gdy dokładność w danej obróbce nie jest konieczna należy użyć frezów z małą ilością ostrzy. Frezy czołowe mają możliwość frezowania bokiem.